Creativiteit ontmoet vakmanschap in The Art of Lace

REPORTAGE

Wie aan kant denkt,
denkt misschien aan ruches en manchetten, trouwjurken en sluiers, kousen,
lingerie of de delicate kanten kragen gedragen door rijke burgers in de
zeventiende eeuw. Het eerste object in de tentoonstelling The Art of
Lace, te zien in het TextielMuseum in Tilburg, zet de bezoeker direct
op een ander spoor. Om een strak beige lijfje heeft ontwerper Iris van
Herpen een flinterdun web van lasercut hout gemodelleerd: een soort kant,
maar dan in een hypermoderne, driedimensionale uitvergroting. Tijdens een
persoonlijke rondleiding verklaart conservator Adelheid Smit: “Bij kant
denken mensen vaak meteen aan hele oubollige dingen. Door dit stuk vooraan
in de tentoonstelling te plaatsen wordt duidelijk hoe actueel deze techniek
is.”

In The Art of Lace, eerder te zien in museum La Cité de la
Dentelle et de la Mode in de Franse stad Calais, worden zo’n veertig
silhouetten getoond uit recente couturecollecties van grote modehuizen als
Dior, Chanel en Maison Margiela. In de stukken wordt op uiteenlopende
manieren gebruik gemaakt van kant, in het bijzonder Leavers-kant, een
machinaal geweven kant dat sinds het begin van de negentiende eeuw in de
omgeving van Calais wordt geproduceerd. De weefopties zijn eindeloos:
strepen of bloemen, transparant of ondoorzichtig, dik of dun, zijde of
nylon, alles kan. In tegenstelling tot gebreid kant is geweven kant
bovendien buitengewoon sterk en bestand tegen rafelen. Dat zorgt ervoor dat
er naar hartelust geknipt, gestikt en geappliceerd kan worden. Het is dan
ook geen wonder dat Leavers-kant ontwerpers telkens opnieuw tot
experimenten inspireert.

Zo bevat de tentoonstelling een zachtroze Dior-avondjurk bezaaid met
talloze piepkleine bloemblaadjes, uit stroken kant gesneden en met enkele
steken vastgezet, zodat ze zachtjes wapperen als de drager beweegt.
Verderop staan enkele ontwerpen van couturier Yiqing Yin die stukken
Leavers-kant verknipte en overgoot met siliconen, met als resultaat een
textuur die doet denken aan vissenschubben. Meer grungy zijn de
jurken van Louis Vuitton, opgesteld in een verduisterde zaal. Ontwerper
Nicolas Ghesquière liet gebloemd kant losjes met metaaldraad doorweven
waardoor het de indruk geeft van een luxueuze maliënkolder.

In sommige gevallen dient het Leavers-kant niet alleen als decoratie,
maar ook als bouwelement. Een voorbeeld is de Chanel-trouwjurk die staat
opgesteld in de laatste zaal van de tentoonstelling: kilo’s kanten ruches,
houten kralen en leren bloemen zijn bevestigd op een dunne, maar
ijzersterke kanten ondergrond. Door te laten zien dat er veel meer mogelijk
is met kant dan over het algemeen wordt gedacht, bevraagt de expositie
associaties als kwetsbaarheid, romantiek en traditie die gewoonlijk aan
kant worden gekoppeld.

De tentoonstelling toont niet alleen adembenemende stukken, maar geeft
ook inzicht in het vakmanschap dat erbij komt kijken. Door middel van
illustratieve video’s, ontwerpschetsen en -diagrammen wordt uitgelegd hoe
de productie van Leavers-kant in zijn werk gaat. Van de patronen die in de
ontwerpen zijn gebruikt zijn samples aanwezig die aangeraakt mogen worden.
Bij elk sample staan bovendien de naam van het patroon, de leverancier en
de technische samenstelling vermeld. “Dat is bijzonder,” vertelt Smit,
“omdat grote modehuizen gewoonlijk niet erg genegen zijn informatie over
hun leveranciers en technieken vrij te geven in verband met concurrentie.”
Smit benadrukt dat de aandacht voor dit vakmanschap echter ook hoognodig
is: door de hoge kosten en technische complexiteit ervan worden de kennis
en vaardigheden vereist voor het maken van Leavers-kant steeds
zeldzamer.

Al met al biedt The Art of Lace een schat aan informatie. Voor de
tentoonstelling is ook een speciale luistertour ontwikkeld, ingesproken
door modejournalist Cécile Narinx en Jasmijn Bergisch, werkzaam in het
atelier van Viktor&Rolf. De luistertour verrijkt de tentoonstelling met
weetjes, details, anekdotes en kritische vragen (waarom dragen mannen
eigenlijk nooit kant?). Voor liefhebbers van spektakel zijn er natuurlijk
de couturestukken, met als waardige afsluiter van de tentoonstelling de
allerlaatste trouwjurk die Karl Lagerfeld voor Chanel ontwierp: een creatie
van gebloemd wit kant waarvan elk blaadje handmatig met een kwastje roze is
ingekleurd.

De tentoonstelling The Art of Lace | Haute couture van
Chanel tot Iris van Herpen is nog tot en met 10 mei 2020 te zien in
het TextielMuseum in Tilburg.

Homepage foto: Overzicht tentoonstelling The Art of Lace |
Haute couture van Chanel tot Iris van Herpen – ontwerper Iris van Herpen.
Credit: Josefina Eikenaar/TextielMuseum

Bron: Fashion United